Giuse Trần Đức Anh O.P.
Sáng sớm thứ bảy, 22-9, ĐTC Phanxicô đã lên đường thực hiện chuyến viếng thăm thứ 25 tại hải ngoại, cụ thể là tại 3 nước bé nhỏ vùng Baltic: Lituani, Lettoni và Estoni, trong 4 ngày, cho đến hết thứ ba 25-9 tới đây.
3 tiểu quốc này từng bị Liên xô chiếm và chỉ phục hồi được nền độc lập vào năm 1991 sau khi chế độ cộng sản sụp đổ. Năm nay, cả 3 nước này đều kỷ niệm 100 năm độc lập.
Cho đến nay, ĐTC Phanxicô thường dành ưu tiên cho các nước nghèo và bé nhỏ, hoặc những nước được coi là thuộc vùng ”ngoại ô” của thế giới, và 3 nước vùng Baltic thuộc loại này.
Chặng dừng đầu tiên của ĐTC – cộng hòa Lituani
Chặng dừng đầu tiên của ĐTC là cộng hòa Lituani, quốc gia có đông tín hữu Công Giáo nhất tại vùng Baltic. Lituani, rộng hơn 65 ngàn cây số vuông với 3 triệu 243 ngàn dân cư theo thống kê mới nhất, trong đó 85% là người Lituani, 7% là người Ba Lan, và 6% là người Nga. 80% chúng nước này là tín hữu Công Giáo, 5% theo Chính Thống Nga, và tín hữu Tin Lành Luther chỉ chiếm 1%.
Giáo Hội Công Giáo tại Lituani có 7 giáo phận họp thành 2 giáo tỉnh: Vilnius và Kaunas. Cả nước có 680 giáo xứ và vị Chủ tịch HĐGM Lituani hiện nay là Đức Cha Gintaras Linas Grusas, TGM giáo phận thủ đô Vilnius. Ngài sinh tại Mỹ cách đây 56 năm. Giáo Hội tại đây cũng có một vị Hồng Y là ĐHY Audrys Backis, 81 tuổi, từng làm thứ trưởng ngoại giao Tòa Thánh, và được bổ làm TGM thủ đô Vilnius sau khi quốc gia này được độc lập khỏi Liên Xô. Năm 1944, khi Lituani bị Hồng Quân Liên Xô chiếm cùng với Lettoni và Estoni, 250 ngàn người Lituani, trong đó có nhiều giáo sĩ, bị lưu đày tới miền Trung Á và Siberia. Giáo Hội Công Giáo tại nước này bị bách hại trong gần nửa thế kỷ cho đến thời Perestroika ở Liên Xô do Chủ tịch Gorbachov khởi xướng.
Khởi hành từ Vatican
ĐTC đã rời Vatican lúc 6 giờ 50 sáng để ra phi trường Fiumicino lúc 7 giờ 15. Tại đây, sau nghi thức tiễn biệt đơn sơ, ngài đã cùng với đoàn tùy tùng, và các ký giả cùng đi, đáp máy bay Airbus 320 của hãng Alitalia, cất cánh lúc 7 giờ 37, hướng về Vilnius thủ đô Lituani cách Roma 1.700 cây số về hướng bắc.
Trong đoàn tùy tùng gồm 30 người của ĐTC, đứng đầu là ĐHY Pietro Parolin, Quốc vụ khanh Tòa Thánh, ĐHY Fernando Filoni, Tổng trưởng Bộ truyền giáo, xét vì hai nước Lettoni và Estoni, với số tín hữu Công Giáo ít ỏi, nên vẫn thuộc Bộ truyền giáo. Ngoài ra có Đức TGM Jan Romeo Pawlowski, người Ba Lan, trưởng phân bộ các nhân viên ngoại giao Tòa Thánh. Thông thường có Đức TGM Phụ tá Quốc vụ khanh cùng đi, nhưng Đức TGM Edgar Pena [pê-nha] người Venezuela, tuy đã được bổ nhiệm vào chức vụ này hồi tháng 8 năm nay, nhưng chỉ nhậm chức vào tháng 10 tới đây. Ngoài ra có bác sĩ riêng, và các nhân viên an ninh, và cả ông Paolo Ruffini, Bộ trưởng Bộ truyền thông của Tòa Thánh.
Trên chuyến bay, như thường lệ ĐTC đã chào thăm 70 ký giả Italia và quốc tế, đồng thời cám ơn và cầu chúc họ làm việc tốt đẹp. Ngài cũng nhận xét rằng ”3 nước Baltique giống nhau nhưng cũng khác nhau ở nhiều điểm. Thật là một công việc đẹp, qua sự chú ý của các bạn, người ta thấy được những điểm giống nhau và khác nhau giữa 3 nước. Cả có có chúng một lịch sử nhưng cũng khác nhau”.
Sau 3 giờ bay, máy bay chở ĐTC đã tới phi trường quốc tế Vilnius lúc gần 11 giờ rưỡi giờ địa phương, vì giờ Lituani đi trước giờ Roma 1 tiếng.
Vilnius – giáo phận thủ đô của Lituani
Vilnius, thành phố có 540 ngàn dân cư, được người Lituani chinh phục hồi thế kỷ 13 và trở thành thủ đô lãnh thổ của đại quận công Gediminas từ năm 1323. Tuy nhiên, miền này chỉ phát triển mạnh từ khi cháu của ông là Jaghellone, trở lại Công Giáo năm 1387, thành hôn với thánh nữ công Chúa Edvige của Ba Lan, và trở thành vua của Ba Lan.
Ngày nay, Vilnius được coi là một trong những thành phố đẹp nhất của Âu Châu và trung tâm lịch sử của thành này được tổ chức Unesco của LHQ liệt kê vào danh sách những gia sản của nhân loại.
Về mặt tôn giáo, tổng giáo phận Vilnius hiện có 605 ngàn tín hữu Công Giáo, với 95 xứ đạo, 174 LM triều và dòng.
Nghi thức tiếp đón
Từ trên máy bay bước xuống, ĐTC đã được bà tổng thống Dalia Grybauskaité đón tiếp tại chân thang máy bay và hai em bé trong y phục cổ truyền tặng hoa cho ngài. Hiện diện tại đây cũng có nhiều quan chức chính quyền và các GM địa phương. Sau nghi thức đón tiếp với quốc thiều, hàng quân danh dự và giới thiệu thành phần hai phái đoàn, ĐTC được bà tổng thống mời vào phòng khánh tiết của phi trường.
Tiếp đến, ngài lên xe đi về phủ tổng thống cách đó hơn 7 cây số. Tại đây, ĐTC hội kiến riêng với Tổng thống Dalia. Bà năm nay 62 tuổi (1956) tốt nghiệp chính trị kinh tế, và đã từng làm Bộ trưởng tài chánh của Lituani trước khi được bầu làm tổng thống cách đây 9 năm (2009).
