Báo chí tại Ý xôn xao trước bài phát biểu “căng thẳng” của Đức Thánh Cha Phanxicô với các Giám Mục Italia vào hôm thứ Hai 20 tháng Năm.
Dưới đây là bản dịch toàn văn bài tường thuật và nhận định của ký giả kỳ cựu Ellise Harris của tờ Crux. Nguyên bản tiếng Anh có thể xem ở đây.
Hôm thứ Hai 20 tháng Năm, Đức Thánh Cha đã lên tiếng than phiền các giám mục Ý vì đã không thực hiện đầy đủ thủ tục mới về tiêu hôn đã được ngài công bố vào năm 2015. Đức Thánh Cha nhận xét rằng sau bốn năm, hầu hết các giáo phận vẫn chưa áp dụng quy trình mới này.
“Tôi lấy làm tiếc phải ghi nhận rằng cuộc cải cách, sau bốn năm, vẫn còn lâu mới được áp dụng tại phần lớn các giáo phận của Italia,” Đức Thánh Cha nói trong một bài phát biểu khai mạc ngày 20 tháng Năm tại phiên khoáng đại của Hội Đồng Giám Mục Ý [diễn ra trong phòng họp Thượng Hội Đồng Giám Mục Thế giới tại Vatican].
Hội Đồng Giám Mục Ý là Hội Đồng Giám Mục lớn nhất thế giới, và thường được xem là người quyết định các tiến độ trong thế giới Công Giáo vì sự gần gũi với Vatican. Đức Giáo Hoàng, theo truyền thống, nắm giữ danh hiệu “Giáo chủ Công Giáo Italia”. Hội Đồng Giám Mục Italia cũng là Hội Đồng Giám Mục duy nhất trên thế giới mà Đức Giáo Hoàng trực tiếp bổ nhiệm vị Chủ tịch Hội đồng.
Đức Phanxicô đã ban hành quy trình tiêu hôn mới vào tháng 9 năm 2015 và bắt đầu có hiệu lực vào tháng 12 năm đó trùng với biến cố khai mạc Năm Thánh Lòng Thương Xót.
Quy trình tiêu hôn này đã được ban hành với hai tự sắc – motu proprio, tức là văn bản luật được công bố theo thẩm quyền riêng của Đức Giáo Hoàng, với tựa đề là Mitis Iudex Dominus Iesus (“Chúa Giêsu, vị thẩm phán nhân từ”), trong đó đề cập đến những thay đổi trong Bộ Giáo Luật của Công Giáo nghi lễ Latin; và Mitis et misericors Iesus ( “Chúa Giêsu, hiền lành và thương xót”), bàn về những thay đổi trong Bộ Giáo Luật dành cho Công Giáo Đông phương.
Trong số những điều khác, quy trình mới mang lại cho các giám mục địa phương một thẩm quyền lớn hơn như cho phép các ngài loại bỏ khả năng kháng cáo tự động trong các trường hợp rõ ràng là không thể tiêu hôn, và bảo đảm rằng quy trình tiêu hôn là miễn phí.
Trong bài phát biểu với các giám mục Ý, Đức Thánh Cha Phanxicô đã kêu gọi việc “áp dụng đầy đủ và ngay lập tức” các tài liệu nói trên, và nói rằng quá trình tiêu hôn cần được nhanh chóng, miễn phí và tiêu biểu cho sự “gần gũi” với các gia đình đang gặp khó khăn.
“Gần gũi với gia đình những người bị thương có nghĩa là hầu hết các phán quyết phải được đưa ra tại các giáo phận địa phương, nếu có thể, không chậm trễ và kéo dài một cách không cần thiết.” Ngài nói thêm rằng điều này sẽ đòi hỏi một “chuyển đổi về cơ cấu”.
“Chúng ta không thể cho phép các lợi ích kinh tế của một số luật sư, hay sự quan tâm đến quyền lực cá nhân của một số thẩm phán tòa án hôn nhân giáo phận có thể làm chậm quá trình này,” ngài nói.
Phiên khoáng đại mùa xuân hàng năm của các giám mục Ý diễn ra từ ngày 20 đến 23 tháng Năm tại Rôma, ngay trước cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu bắt đầu vào hôm thứ Năm. Di cư dự kiến sẽ là một chủ đề quan trọng trong cả cuộc bầu cử và các cuộc thảo luận của các giám mục, vì Giáo hội và các quan chức Ý đã đối đầu với nhau một cách gay gắt trong những tháng gần đây về các chính sách chống di cư nghiêm ngặt của Phó Thủ tướng, kiêm Bộ Trưởng Nội Vụ Matteo Salvini.
Tuy nhiên, Đức Thánh Cha đã không đề cập đến vấn đề này trong bài phát biểu khai mạc của ngài. Thay vào đó, ngài tập trung vào ba điểm, bao gồm tiến trình tiêu hôn, tầm quan trọng của tính công nghị và đồng đoàn của Giáo hội, và sự cần thiết là các giám mục phải gần gũi với các linh mục của mình.
Trích dẫn một tài liệu năm 2017 về tính công nghị từ Ủy ban Thần học Quốc tế, là cơ quan cố vấn chính cho Bộ Giáo Lý Đức Tin của Vatican, Đức Phanxicô đã chỉ ra rằng tính công nghị phải là nguyên tắc rộng rãi cho các hoạt động của Giáo hội, hình thành sự hiệp thông giữa các giáo hội địa phương và hàng giáo phẩm, trong khi tính đồng đoàn phải được thể hiện qua các giám mục và Đức Giáo Hoàng.
Đức Thánh Cha Phanxicô nhấn mạnh nhiệm vụ của các giám mục là “chăm sóc cho các hoạt động tốt của giáo phận,” và điều này xảy ra “từ hạ tầng, và từ đó mà đi lên.”
Ngài cũng khích lệ các giám mục hoạt động cho sự hiệp nhất của cộng đồng địa phương trước hết và trên hết bằng cách thúc đẩy các mối quan hệ tốt của các ngài đối với các linh mục của mình.
“Một số giám mục có lúc gặp khó khăn trong mối quan hệ với các giáo sĩ của mình,” ngài nói. Tuy nhiên, Đức Thánh Cha nhấn mạnh với các giám mục rằng “linh mục là cộng tác viên và là anh em gần gũi nhất của chúng ta.”
Tình hiệp thông phẩm trật trong Giáo Hội sẽ “sụp đổ”, “khi nó bị tiêm nhiễm bởi bất kỳ hình thức suy tôn quyền lực cá nhân hay tự mãn.”
Đức Thánh Cha Phanxicô cũng cảnh báo giám mục không nên chỉ phát triển quan hệ với các linh mục đẹp lòng mình hay những người nịnh hót các ngài. Đức Thánh Cha nhấn mạnh rằng để trở thành một giám mục tốt chúng ta phải vươn tới với các linh mục “bộc trực” hay “thẳng thắn”.
Các linh mục phải được bảo đảm rằng họ có thể dựa vào giám mục của họ và trông cậy vào sự hỗ trợ của ngài. Một cách cụ thể, Đức Thánh Cha Phanxicô nói với các giám mục rằng nếu các ngài lỡ mất một cú điện thoại từ một linh mục, hãy gọi lại cho vị linh mục ấy trễ nhất là ngày hôm sau, vì như thế “người linh mục ấy biết rằng mình có một người cha.”
Đặng Tự Do, Vietcatholic
