Ngày 24 tháng 12: Lời kinh Benedictus

BÀI ĐỌC I: 2 Sm 7, 1-5. 8b-12. 16

“Vương quốc Đavít sẽ tồn tại trước mặt Chúa đến muôn đời”.

Trích sách Samuel quyển thứ hai.

Khi ấy vua Đavít ngự trong đền và khi Chúa cho ông được bằng yên tư bề, khỏi mọi quân thù chung quanh, thì vua nói với tiên tri Nathan rằng: “Ông thấy không ? Ta ở trong nhà làm bằng gỗ bá hương, còn hòm bia Chúa thì để ở trong lều bằng da ư ?” Nathan trả lời với vua rằng: “Điều gì vua nghĩ trong lòng, vua hãy đi thực hiện, vì Chúa ở với vua”.

Nhưng xảy ra (là) đêm ấy có lời Chúa phán cùng Nathan rằng: “Hãy đi nói với Đavít tôi tớ Ta rằng: ‘Chúa phán thế này: Có phải ngươi sẽ xây cất cho Ta một ngôi nhà để ở chăng ?’ Ta đã đem ngươi ra khỏi đồi cỏ lúc ngươi còn theo sau đoàn chiên, để ngươi trở nên thủ lãnh Israel dân Ta, và Ta đã ở cùng ngươi trong mọi nơi ngươi đi; Ta đã tiêu diệt mọi quân thù trước mặt ngươi. Và Ta sẽ làm cho danh ngươi nên cao trọng, như danh các bậc vĩ nhân trên mặt đất. Ta sẽ đặt chỉ một nơi cho Israel dân ta, và Ta sẽ vun trồng nó tại đó. Nó sẽ ở đó và sẽ không còn bị quấy rối nữa. Con cái sự dữ sẽ không còn đến đàn áp nó như xưa nữa, như ngày Ta thiết lập các vị Thẩm phán trên Israel dân Ta. Ta sẽ cho ngươi được bằng yên khỏi mọi quân thù. Và Chúa phán trước cho ngươi biết là Chúa sẽ tạo lập cho ngươi một nhà. Nhà của ngươi và triều đại ngươi sẽ vững chắc đến muôn đời trước mặt Ta; ngôi báu ngươi sẽ vững bền mãi mãi”.

Đó là lời Chúa.

ĐÁP CA: Tv 88, 2-3. 4-5. 27 và 29

Đáp: Lạy Chúa, con sẽ ca ngợi tình thương của Chúa tới muôn đời (x. c. 2a).

Xướng:

1) Tôi sẽ ca ngợi tình thương của Chúa tới muôn đời, qua mọi thế hệ miệng tôi loan truyền lòng trung thành Chúa, vì Ngài đã phán: “Tình thương của Ta đứng vững muôn đời”; trên cõi trời cao, Ngài thiết lập lòng trung tín. – Đáp.

2) Ta đã ký minh ước cùng người Ta tuyển lựa, Ta đã thề cùng Đavít là tôi tớ của Ta rằng: “Cho tới muôn đời Ta bảo tồn miêu duệ của ngươi, và Ta thiết lập ngai báu ngươi qua muôn thế hệ”. – Đáp.

3) Chính người sẽ thưa cùng Ta: “Chúa là Cha con, là Thiên Chúa và Đá Tảng cứu độ của con”. Đời đời Ta sẽ dành cho người lòng sủng ái, và lời ước Ta ký với người sẽ được mãi mãi duy trì. – Đáp.

Tin mừng: Lc 1,67-79

⁶⁷ Bấy giờ, người cha của em, tức là ông Dacaria, được đầy Thánh Thần, liền nói tiên tri rằng:

⁶⁸ “Chúc tụng Đức Chúa là Thiên Chúa Ítraen

đã viếng thăm cứu chuộc dân Người.

⁶⁹ Từ dòng dõi trung thần Đavít,

Người đã cho xuất hiện

Vị Cứu Tinh quyền thế để giúp ta,

⁷⁰ như Người đã dùng miệng các vị thánh ngôn sứ

mà phán hứa tự ngàn xưa:

⁷¹ sẽ cứu ta thoát khỏi địch thù,

thoát tay mọi kẻ hằng ghen ghét;

⁷² sẽ trọn bề nhân nghĩa với tổ tiên

và nhớ lại lời xưa giao ước;

⁷³ Chúa đã thề với tổ phụ Ápraham

rằng sẽ giải phóng ta khỏi tay địch thù,

⁷⁴ và cho ta chẳng còn sợ hãi,

⁷⁵ để ta sống thánh thiện công chính trước nhan Người,

mà phụng thờ Người suốt cả đời ta.

⁷⁶ Hài Nhi hỡi, con sẽ mang tước hiệu

là ngôn sứ của Đấng Tối Cao:

con sẽ đi trước Chúa, mở lối cho Người,

⁷⁷ bảo cho dân Chúa biết: Người sẽ cứu độ

là tha cho họ hết mọi tội khiên.

⁷⁸ Thiên Chúa ta đầy lòng trắc ẩn,

cho Vầng Đông tự chốn cao vời viếng thăm ta,

⁷⁹soi sáng những ai ngồi nơi tăm tối

và trong bóng tử thần,

dẫn ta bước vào đường nẻo bình an.”

1. Suy niệm (Lm. Carôlô Hồ Bạc Xái)

A. Phân tích (Hạt giống…)

Những ý lớn trong bài ca của Dacaria:

1. Thiên Chúa đã thực hiện Lời hứa cứu rỗi mà Ngài đã hứa từ ngàn xưa với các tổ phụ và qua miệng các ngôn sứ.

2. Hôm nay Con Thiên Chúa là “Vầng Đông” đã xuất hiện, mở màn một kỷ nguyên mới.

3. Gioan sẽ là vị tiền hô cho Ngài: mở lối cho Ngài đi, và báo tin vui cứu rỗi cho nhân loại.

B. Suy gẫm (… nẩy mầm)

1. Bài ca này được Phụng vụ chọn cho chúng ta đọc buổi sáng lúc bắt đầu một ngày mới, nhằm nhắc chúng ta:

• Hãy sống một ngày trong ánh sáng của “Vầng đông” Chúa Cứu Thế;
• Hãy sống như Gioan: mở lối cho Chúa đến thăm anh chị em mình; loan báo tin vui cứu rỗi cho họ.

2. Ánh sáng là một tác phẩm quan trọng đến nỗi Chúa đã làm ra nó trước cà trời và đất. Khi đã có ánh sáng thì mọi sự khác xuất hiện theo. Hãy nhìn quanh ta, ta sẽ thấy ánh sáng giúp ta rất nhiều cách: ánh sáng mặt trời làm cho sinh vật lớn lên, sưởi ấm con người và hong khô quấn áo. Nhờ có ánh sáng, ta mới thấy được sự vật quanh ta. Ánh sáng còn là thuốc chữa trị nhiều chứng bệnh và tiêu diệt nhiều thứ độc hại; Hãy nghĩ tới ánh sáng của các ngọn đèn: ta dùng chúng để trang hoàng nhà cửa, nhờ chúng ta mới thấy đường mà đi trong đêm tối; Nếu không có ánh sáng, sinh vật không lớn lên được và sẽ chết dần mòn… Bởi thế người ta sợ bóng tối và vui mừng vì ánh sáng (Frank Mihalic).

Chúng ta hãy bắt đầu mỗi ngày mới với tâm tình của Dacaria trong bài ca Benedictus “Chúc tụng Thiên Chúa… cho Vầng đông từ chốn cao vời viếng thăm ta”.

2. Suy niệm (Lm. Giuse Đinh Lập Liễm)

Bài thánh ca Benedictus (Lc 1,67-79)

1. Khi Gioan được sinh ra, ông Giacaria rất vui mừng, và nhờ Thánh Thần soi sáng, ông cất tiếng cảm tạ ngợi khen Chúa là Đấng từ bi và thành tín. Người đã ban Đấng cứu dân Người, để họ an tâm phụng thờ Người, và sống thánh thiện công chính… Và ông cũng nói trước về vai trò của Gioan là Tiền hô, được Chúa sai đến dọn đường cho Đấng Cứu Thế.

Nhờ Gioan Tiền hô dọn đường, Chúa Cứu Thế đã đến cứu chuộc Dân Người và Mùa Vọng là Mùa chúng ta dọn đường cho Chúa đến với chúng ta; đặc biệt đến với những người đã biết Chúa mà bỏ Chúa. Chúng ta nối tiếp sứ mạng của thánh Gioan, dọn đường cho Chúa Cứu Thế đến với dân mới Người là Hội thánh.

2. Khi ông Giacaria cho biết tên con trẻ là Gioan thì ông hết bị câm, ông đã mở miệng chúc tụng hồng ân Thiên Chúa đối với ông và toàn dân. Bài thánh ca Benedictus mở đầu bằng lời “Chúc tụng Đức Chúa là Thiên Chúa Israel” là một bài thánh ca tuyệt vời, đầy ắp những hình ảnh Thánh kinh và lời tiên tri trong Cựu ước, được đặt vào miệng ông Giacaria, thực sự là một lời tiên tri vừa đúc kết lại cả một lịch sử ơn cứu độ, vừa chuyển tiếp báo tin sự xuất hiện của “Vị Cứu tinh quyền thế” của “Vầng Đông từ chốn cao vời đến viếng thăm”. Bài Thánh ca làm dậy lên niềm vui và hy vọng của những ai cảm nghiệm mình có Chúa, được cứu độ, được tự do và bình an.

Bài Thánh ca Benedictus có những ý lớn này:

– Thiên Chúa đã thực hiện Lời hứa ơn cứu độ mà Ngài đã hứa từ ngàn xưa với các tổ phụ và qua miệng các tiên tri.

– Hôm nay Con Thiên Chúa là “Vầng Đông”đã xuất hiện mở màn một kỷ nguyên mới.

– Gioan sẽ là Tiền Hô cho Ngài: mở lối cho Ngài đi, và báo tin vui cứu độ cho nhân loại.

3. Hôm nay Con Thiên Chúa là “Vầng Đông” đã xuất hiện, mở màn cho một kỷ nguyên mới. Ngài là ánh sáng chiếu soi cho trần gian còn ở trong bóng tối của tội lỗi và sự chết.

Nói đến vai trò ánh sáng, Frank Mihalic đã mô tả ánh sáng với những lời thật súc tích như sau: “Ánh sáng là một tác phẩm quan trọng đến nỗi Chúa đã làm ra nó trước cả trời và đất. Khi đã có ánh sáng thì mọi sự khác xuất hiện theo. Hãy nhìn quanh ta, ta sẽ thấy ánh sáng giúp ta rất nhiều cách: ánh sáng mặt trời làm cho sinh vật lớn lên, sưởi ấm con người và hong khô quần áo. Nhờ có ánh sáng, ta mới thấy được sự vật quanh ta. Ánh sáng còn là thuốc chữa trị nhiều chứng bệnh và tiêu diệt nhiều thứ độc hại. Hãy nghĩ tới ánh sáng của các ngọn đèn: ta dùng chúng để trang hoàng nhà cửa, nhờ chúng ta mới thấy đường mà đi trong đêm tối. Nếu không có ánh sáng, sinh vật không thể lớn lên được và sẽ chết dần chết mòn… Bởi thế người ta sợ bóng tối và vui mừng vì ánh sáng”.

4. Nhờ Đức Giêsu đến, Ngài mới mạc khải cho chúng ta biết về Thiên Chúa, vì trước đây loài người chỉ có vài ý niệm mơ hồ hoặc lệch lạc về Thiên Chúa, thậm chí còn vật chất hoá Thiên Chúa.

Người Hy lạp nghĩ đến một Thiên Chúa không tình cảm, vượt quá mọi nỗi buồn vui, nhìn xuống loài người với vẻ lạnh lùng xa cách, không tìm được một sự trợ giúp nào ở đó. Còn người Do thái thì nghĩ đến một Thiên Chúa khắt khe chỉ lo ban bố luật pháp, đóng vai quan toà và chỉ lo gieo rắc các mối đe dọa thôi. Đức Giêsu đã đến nói rằng: Thiên Chúa là Tình yêu và trong sự kinh ngạc sâu xa, con người chỉ có thể thốt lên rằng: “Chúng tôi chưa hề biết một Thiên Chúa như thế bao giờ”. Một trong những chức năng lớn của mầu nhiệm Nhập thể là đem loài người đến sự hiểu biết Thiên Chúa (R.Veritas).

5. Khi Thiên Chúa giáng trần, Ngài sẽ đem lại cho dân ơn tha thứ và bình an. Vậy ơn đầu tiên mà thánh ca Benedictus nói đến là ơn tha thứ mà Thiên Chúa ban cho dân Người: “Người sẽ cứu độ, là tha cho hết mọi tội khiên…”. Chỉ khi lãnh nhận được ơn tha thứ này chúng ta mới cảm nghiệm được Niềm vui của Tin mừng mà Đức Thánh Cha Phanxicô nói đến ngay từ những câu đầu trong tông huấn của Ngài: “Những ai chấp nhận quà tặng ơn cứu độ của Đức Giêsu sẽ được giải thoát khỏi tội lỗi, buồn phiền, trống rỗng nội tâm và cô đơn (Evangelii gaudium, số 1).
6. Truyện: Hồng ân tha thứ

Bà già 104 tuổi sống trong một căn hộ nhỏ tại Croydon. Khi bà được 100 tuổi, một nhà truyền giáo đến thăm và giải thích cho bà nghe đoạn Tin mừng Gioan 3,16: Thiên Chúa yêu thương thế gian đến nỗi đã ban Con Một Ngài, để ai tin Người Con đó, thì khỏi chết và được sống đời đời.

Bà đáp:

– Thật là tuyệt vời. Thiên Chúa thật tốt lành khi Ngài tha thứ cho tôi đã bỏ cả trăm năm không biết Ngài.

Cuộc trở lại của bà được tạp chí London City Mission thuật lại và kết thúc bằng câu: “Sinh 1825, sinh lại 1925”.

_____________________________

Đêm Vọng Giáng Sinh (Mt 1, 18-25)

Emmanuen, nghĩa là “Thiên Chúa ở cùng chúng ta” (Mt 1,23)

BÀI ĐỌC I: Is 62, 1-5

“Ngươi đẹp lòng Chúa”.

Trích sách Tiên tri Isaia.

Vì Sion, tôi sẽ không im tiếng, và vì Giêrusalem, tôi sẽ không nghỉ ngơi cho đến khi Đấng công chính xuất hiện như ánh sáng, Đấng Cứu độ Sion đến như ngọn đuốc sáng ngời.

Mọi dân tộc sẽ thấy Người là Đấng công chính của ngươi, và mọi đế vương sẽ thấy vinh hiển Người. Chính Chúa sẽ đặt cho ngươi một tên mới. Ngươi sẽ là triều thiên vinh hiển trong tay Chúa, và vương miện quyền bính trong tay Thiên Chúa ngươi. ngươi sẽ không còn gọi là kẻ bị ruồng bỏ, và đất ngươi sẽ không còn gọi là chốn hoang vu. Ngươi sẽ được gọi là “kẻ Ta ưa thích”, và đất ngươi sẽ được gọi là đất có dân cư, vì ngươi đẹp lòng Thiên Chúa và đất ngươi sẽ có dân cư.

(Như) thanh niên sẽ ở cùng trinh nữ, con cái ngươi sẽ ở trong ngươi; (như) người chồng sẽ vui mừng vì vợ, Thiên Chúa ngươi cũng sẽ vui mừng vì ngươi.

Đó là lời Chúa.

ĐÁP CA: Tv 88, 4-5. 16-17. 27 và 29

Đáp: Lạy Chúa, con sẽ ca ngợi tình thương của Chúa tới muôn đời (x. c. 2a).

1. Ta đã ký minh ước cùng người Ta tuyển lựa, Ta đã thề cùng Đavít là tôi tớ của Ta rằng: “Cho tới muôn đời Ta bảo tồn miêu duệ của ngươi, và Ta thiết lập ngai báu ngươi qua muôn thế hệ”. – Đáp.
2. Phúc thay dân tộc biết hân hoan, lạy Chúa, họ tiến thân trong ánh sáng nhan Ngài. Họ luôn luôn mừng rỡ vì danh Chúa, và tự hào vì đức công minh Ngài. – Đáp.
3. Chính người sẽ thưa cùng Ta: “Chúa là Cha con, là Thiên Chúa và Đá Tảng cứu độ của con”. Đời đời Ta sẽ dành cho người lòng sủng ái, và lời ước Ta ký với người sẽ được mãi mãi duy trì. – Đáp.

BÀI ĐỌC II: Cv 13, 16-17. 22-25

“Thánh Phaolô làm chứng về Chúa Kitô, con vua Đavít”.

Trích sách Tông đồ Công vụ.

Phaolô đến Antiôkia thuộc Pisiđia, vào hội đường, đứng lên, giơ tay ra hiệu cho mọi người yên lặng rồi nói: “Hỡi người Israel và những kẻ kính sợ Thiên Chúa, hãy nghe đây. Thiên Chúa Israel đã chọn Tổ phụ chúng ta, Người đã thăng tiến dân Người khi họ còn cư ngụ trong nước Ai-cập, và Người ra tay mạnh mẽ đưa cha ông chúng ta ra khỏi nước ấy.

“Sau khi loại bỏ Saolê, Chúa đã đặt Đavít lên làm vua dân Người, để chứng nhận điều đó, chính Người đã phán: ‘Ta đã gặp được Đavít, con của Giêsê, người vừa ý Ta, người sẽ thi hành mọi ý muốn của Ta’.

“Bởi dòng dõi Đavít, theo lời hứa, Thiên Chúa ban cho Israel Đức Giêsu làm Đấng Cứu Độ, Đấng mà Gioan đã báo trước, khi ông đến rao giảng phép rửa thống hối cho toàn dân Israel. Khi Gioan hoàn tất hành trình, ông tuyên bố: ‘Tôi không phải là người mà anh em lầm tưởng; nhưng đây, Người sẽ đến sau tôi mà tôi không đáng cởi dây giày dưới chân Người’“.

Đó là lời Chúa.

Tin mừng: Mt 1,18-24

¹⁸ Sau đây là gốc tích Đức Giêsu Kitô: bà Maria, mẹ Người, đã thành hôn với ông Giuse. Nhưng trước khi hai ông bà về chung sống, bà đã có thai do quyền năng Chúa Thánh Thần.

¹⁹ Ông Giuse, chồng bà, là người công chính và không muốn tố giác bà, nên mới định tâm bỏ bà cách kín đáo. ²⁰ Ông đang toan tính như vậy, thì kìa sứ thần Chúa hiện đến báo mộng cho ông rằng: “Này ông Giuse, con cháu Đavít, đừng ngại đón bà Maria vợ ông về, vì người con bà cưu mang là do quyền năng Chúa Thánh Thần. ²¹ Bà sẽ sinh con trai và ông phải đặt tên cho con trẻ là Giêsu, vì chính Người sẽ cứu dân Người khỏi tội lỗi của họ.”

²² Tất cả sự việc này đã xảy ra, là để ứng nghiệm lời xưa kia Chúa phán qua miệng ngôn sứ: ²³ Này đây, Trinh Nữ sẽ thụ thai và sinh hạ một con trai, người ta sẽ gọi tên con trẻ là Emmanuen, nghĩa là “Thiên Chúa ở cùng chúng ta.” ²⁴ Khi tỉnh giấc, ông Giuse làm như sứ thần Chúa dạy và đón vợ về nhà.

1. Suy niệm (TGM Giuse Nguyễn Năng)

Sứ điệp: Ông Da-ca-ri-a chúc tụng Thiên Chúa là Đấng trung thành thực hiện lời hứa cứu độ. Thiên Chúa kêu gọi Thánh Gio-an Tẩy Giả ra đời là để dọn đường cho Đấng Cứu Thế. Mỗi người khi chào đời có một sứ mệnh trong chương trình cứu độ của Thiên Chúa.

Cầu nguyện: Lạy Chúa, ngày Con Chúa giáng sinh làm người đã trở thành ngày lễ hội lớn cho toàn thể nhân loại. Hôm nay là đích điểm của hơn 2000 năm Chúa âm thầm chuẩn bị.

Vâng, khi con chiêm ngưỡng Hài Nhi bé bỏng trong hang đá Be-lem con thấy được bàn tay uy quyền của Chúa trải ra bao thế hệ. Chúa tuyển chọn Áp-ra-ham, Mô-sen, Đa-vít, Mẹ Maria, Gio-an Tẩy Giả… Tất cả là những chặng đường Chúa thực hiện lời hứa cứu độ. Lịch sử có những lúc thăng trầm, nhân loại có những lúc phản bội, nhưng phần Chúa, Chúa vẫn luôn trung tín với lời hứa. Chúa trung thành với giao ước ngay cả lúc chúng con bất trung. Lạy Chúa, con cảm ơn Chúa và tin cậy vào lòng trung tín của Chúa. Xin Chúa giúp con đáp lại bằng sự trung thành phụng sự Chúa.

Trong lịch sử cứu độ, mỗi người khi sinh ra đều được Chúa trao cho một sứ mạng. Thánh Gio-an Tẩy Giả được Chúa cho ra đời chính là để làm ngôn sứ đi trước mở lối cho Chúa. Con được làm người cũng là vì Chúa muốn gọi con cộng tác vào chương trình cứu độ. Con cảm tạ Chúa đã cho con nhận lãnh bí tích Rửa Tội và Thêm Sức, để nhờ đó con trở thành chứng nhân cho Chúa. Sứ mạng ấy vừa cao cả vừa khó khăn. Xin Chúa giúp con trung thành với hồng ân đã lãnh nhận. Amen.

Ghi nhớ: “Vầng đông từ cao thẳm tới viếng thăm chúng ta”.

2. Suy niệm (Lm. Carôlô Hồ Bạc Xái)

Trong ngày lễ đặt tên cho người con của mình, ông Dacaria được đầy trành Thánh Thần đã tuyên lời ngợi khen Thiên Chúa.

Bài thánh ca của Dacaria chính là lời tiên tri làm vọng lại sứ điệp của các ngôn sứ trong quá khứ, chuẩn bị tâm hồn toàn dân đón nhận hồng ân trong giai đoạn mới của lịch sử Dân Chúa.

Bài thánh ca có cung giọng thâm trầm, bình thản, tin tưởng. Đó là cung giọng của con người có đời sống nội tâm sâu xa, biết đón nhận mọi biến cố trong niềm hân hoan chúc tụng Chúa.

Dacaria chúc tụng Thiên Chúa của Israel, Đấng đã thực hiện sự giải thoát Dân Ngài bằng cách làm nẩy sinh trong nhà Đavít một ông vua quyền năng đem đến ơn cứu độ như các tiên tri đã loan báo, Dacaria cảm tạ Chúa đã tỏ lòng nhân nghĩa với Tổ phụ xưa, đã thực hiện lời giao ước, giữ trọn lời thề với Abraham. Sự cứu độ này không chỉ hệ tại sự giải thoát khỏi địch thù bên ngoài, nhưng Thiên Chúa còn muốn đưa chúng ta đến một thời đại thánh thiện và công minh dứt khoát đã được khai mào.

Sau khi ca tụng sự thăm viếng cứu độ của Thiên Chúa, trong tâm tình của con người thật sự hạnh phúc, Dacaria âu yếm hướng nhìn và nói tiên tri về sứ mạng của con người: với tư cách Tiền hô, con trẻ rồi đây sẽ công bố sứ điệp, chuẩn bị lòng dân đón nhận Đấng Cứu Thế, khơi dậy trong tâm hồn Dân Chúa lòng khát khao ơn cứu độ. Ơn cứu độ này được thực hiện suốt dòng lịch sử Dân Chúa và sẽ được hoàn hảo trong Giao Ước Mới khi Ngài tha thứ tội lỗi cho Dân Ngài.

Dacaria kết thúc bài thánh ca khi cho ta biết lòng nhân nghĩa của Thiên Chúa được tỏ hiện vì Ngài chạnh lòng thương chúng ta. Chính vì lòng nhân nghĩa mà “Thái Dương từ cao xanh khấng viếng thăm ta”. “Thái Dương” chính là Đấng Mêsia, Đấng Kitô của Thiên Chúa, nhờ đó Ngài sẽ soi sáng những kẻ ngồi trong bóng tói sự chết như những lữ hành lạc đường đợi trời sáng để tiếp tục cuộc hành trình, và dẫn đưa họ thẳng đường bình an.

Tâm tình của Dacaria mở ra con đường đầy hy vọng cho Dân Chúa.

Ước gì trong lúc chuẩn bị đón Chúa, chúng ta đừng quên nghĩ đến tình thương và muôn ơn lành Chúa ban cho chúng ta. Ước gì chúng ta thấm cảm được tâm tình của các chính thân trong luật cũ, và cố gắng thực hiện chương trình sống chứa đựng trong bài thánh ca Benedictus: “Phụng sự Chúa bằng cuộc sống thánh thiện, công chính mọi ngày trước nhan Ngài.“

Nguồn: WGPSG