THÁNH LUY GONDAGA
Tu sĩ
Thánh Luy Gondaga là con trưởng của bá tước Ferdinand de Gonzague Castiglione miền Lombardíe. Ông đã nhượng chức tổng chỉ huy cho hiệp sĩ của vua Henry VIII vì thích triều đình Tây Ban Nha hơn.
Tại Mandrid, Ferdinand gặp Martha Tana đi theo hoàng hậu Isabelle. Ông lập gia đình với Martha năm 1566.
Ngày 9.3.1568, Luy chào đời. Trước khi sinh ngài, bà mẹ bị đau nặng sợ chết, nên khấn xin Đức Mẹ phù hộ cho bà thoát cơn bệnh hoạn và sinh con vuông tròn thì sẽ dâng con cho Chúa. Và bà đã được ban ơn như lòng sỏ nguyện.
Thân mẫu thánh nhân là người đạo đức. Bà đã dạy cho Luy biết kính sợ, yêu mến Chúa và tôn sùng Đức Mẹ ngay từ hồi còn thơ ấu. Vì vậy, thánh nhân hay được gọi là “thiên thần con”. Trái lại thân phụ ngài đã muốn hướng con mình vào nghề binh đao, ông muốn cho con sau này có quyền chức trong binh nghiệp, nên thường dẫn ngài đi xem những cuộc duyệt binh và luyện tập quân sự. Hồi lên 4 tuổi, ngài được dẫn tới Casal để dự cuộc duyệt binh. Thân phụ cho ngài mặc như một sĩ quan và vui mừng khi thấy con dẫn đầu đoàn quân, với quân phục vừa tầm cậu. Luy sống ở đây nhiều tháng và có dịp nghe những lời tục tĩu của lính tráng, dầu không hiểu gì.
Một ngày kia, khi binh sĩ đang ngủ, Luy ăn cắp thuốc nạp vào súng khai hỏa và suýt chết vì súng giật. Bá tước định trừng phạt đứa con của mình nhưng nhờ binh sĩ can thiệp, cậu được thả. Tuy nhiên đây là một lỗi lầm mà Luy than khóc suốt đời.
Năm 1577, Luy cùng với em trai là là Rodolfo được gởi đi học tại Florence. Tại đây, Luy đã khấn giữ mình trinh khiết trước ảnh Đức Mẹ truyền tin tại nhà nguyện dòng Tôi Tớ Đức Mẹ. Ngài sống rất nhiệm nhặt, không bao giờ xem người nữ, tránh xa mọi dịp có thể làm cớ cho ngài vấp phạm về đức trong sạch. Chẳng bao lâu sau, Ngài trở về Castiglione, và quyết định hiến mình cho Thiên Chúa, Ngài tăng thêm việc đạo đức và coi đó như bổn phận: quỳ đọc kinh nhật tụng Đức Mẹ, các thánh vịnh sám hối và những kinh nguyện khác Tại Castigilione, Đức Hồng y Carrôlô Borrômeô đã cho Luy rước lễ lần đầu. Đức hồng y đã ngạc nhiên trước nhiệt tình và sự khắc khổ của thánh nhân và thốt lên: “Đứa trẻ này có thể làm gương cho chính các tu sĩ”.
Bá tước Ferdinand được đặt làm quan thị vệ của vua Tây Ban Nha, Luy trở thành thị đồng của hoàng tử, Luy nhiệt tình phục vụ hoàng tử Diego, nhưng vẫn tìm cách sống tại triều đình như là sống trong tu viện. Nhưng rồi cái chết của Diego dẫn Luy tới quyết định dứt khoát từ bỏ thế gian để gia nhập dòng Chúa Giêsu. Thân phụ Ngài bất mãn vì quyết định ấy, ông nhất định từ chối, và bắt ngài vào làm việc trong triều đình. Ngài buộc lòng vâng lời cha, song lúc nào có dịp, ngài vẫn nài nỉ xin vào dòng và Luy phải đợi ba năm để được sự ưng thuận của thân phụ. Năm 18 tuổi, Ngài vui vẻ nhượng quyền thừa kế cho em và bước vào đời sống tu trì, hai hăm sau ngài được gia nhập hàng giáo sĩ. Ngài luôn tỏ ra là một tu sĩ thánh thiện gương mẫu. Mọi người đều nhìn nhận ngài là một gương sáng hãm mình trong sạch.
Tại tu viện, Luy muốn được hoàn toàn quên lãng. Ngài lo chuyện bếp núc, giúp đỡ người nghèo, người ăn xin ngoài phố. Đối với gia đình, Ngài chỉ còn muốn nghĩ tới trong kinh nguyện mà thôi. Nhưng sau khi thân phụ Ngài qua đời, gia đình bỗng có chuyện tranh chấp giữ: người em và quận công Mantoue. Tháng 9.1589, bề trên cho phép Luy về Castiglione để giàn xếp. Luy được tiếp đón như một thiên thần từ trời xuống. Mẹ Ngài không cầm mình nổi, đã quì xuống trước mặt con. Từ khắp ngả người ta nói với nhau: “Chúng ta thấy một vị thánh”.
Cuộc dàn xếp ổn thỏa, Luy được lãnh giảng thuyết trước khi đi- Ngài đã diễn thuyết một cách kỳ diệu đến nỗi hơn 700 thính giả đã tới tòa cáo giải ngay. Giã từ cha mẹ, Luy trở lại Milan ngày 22.3.1590 để tiếp tục lớp thần học và được dời về Rôma ngay năm đó để diễn thuyết trước mặt nhiều giám mục nước Ý. Chính tại đây Ngài qua đời như là nạn nhân của lòng bác ái. Vì năm 1591, một cơn bệnh dịch lan tràn dữ dội tại Roma, làm cho nhiều người chết. Thánh nhân tình nguyện giúp đỡ những người mắc bệnh, chôn cất kẻ chết. Và vì nhiệt thành lo giúp đỡ mọi người mà ngài bị nhiễm bệnh.
Mẹ ngài nghe con bệnh thì gởi thư thăm hỏi. Ngài trả lời bằng những lời lẽ tin tưởng phó thác hoàn toàn: “Thưa mẹ, con cầu xin cho mẹ hằng được Thánh Thần ban ơn và an ủi. Dĩ nhiên, khi nhận được thư mẹ thì con đang sống ở đời này. Nhưng ngay từ bây giờ cũng phải hướng về trời rồi, để ngay khi còn sống dưới mặt đất, ta cũng ca tụng Chúa muôn đời. Đã từ lâu con từng ao ước làm cuộc hành trình với Chúa sớm hơn. Như lời thánh Phaolô nói: Phải khóc với kẻ khóc, vui với người vui, thì mẹ phải lấy làm vui mừng hoàn toàn khi Chúa vì tốt lành và thương mẹ mà tỏ cho con thấy hạnh phúc chân thật và chắc chắn không bao giờ sợ mất nữa.
Thưa mẹ, con thú thật với mẹ rằng: mỗi khi con suy nghĩ về lòng tốt của Chúa, giống như biển không đáy không bờ, linh hồn con như rơi xuống vực sâu ấy, chìm trong cảnh bao la bát ngát, lạc lõng và không biết đáp lại làm sao, vì sau một thời gian làm việc vắn vỏi và sơ sài như thế mà con đã được Chúa ban cho nghỉ ngơi muôn đời như vậy! Vì quả thật Chúa đang gọi con lên hưởng hạnh phúc nước thiên đàng, mà con đã tìm kiếm quá chểnh mảng, và Người muốn thưởng công cho những dòng nước mắt của con đổ ra quá ít.”
Thánh nhân hiến trọn xác hồn phục vụ các bệnh nhân, Ngài làm nhiệm vụ khuân vác giúp đỡ mọi người, có khi vác cả xác chết nữa. Tận tụy làm việc cho đến ngày 20 tháng 6 năm 1591 thì bị bất tỉnh. Hôm sau tỉnh dậy Ngài chào anh em, rước của ăn đàng rồi từ trần, khi mới 23 tuổi. Và năm 1726, Ngài được Đức Thánh Cha Bênêđitô XIII tôn phong Hiển thánh.
