Đối thoại với Bắc Kinh, một cái bẫy cho Vatican?

Đức Hồng y Giuse Trần Nhật Quân (Joseph Zen Ze-kiun) không thể nào lạc quan hơn tiên tri Giêrêmia, ngài tố cáo các mánh khóe của chính quyền Trung Quốc. Ngài được cho là người đối kháng số một của “Giáo hội chính thức Trung Quốc” với nhà cầm quyền Trung Quốc.

Theo ngài, năm 2015 là năm Trung Quốc vi phạm tự do tôn giáo trầm trọng, hơn một ngàn cây thánh giá đã bị hạ, thậm chí có nhà thờ còn bị phá hủy, nhiều chủng viện bị đóng cửa, nhiều chủng sinh của Chủng viện quốc gia Bắc Kinh buộc phải ký một bản tuyên bố trung thành với Giáo hội Độc lập (Giáo hội chính thức) và hứa phải đồng tế với các giám mục bất hợp pháp.

Ông Régis Anouilh, giám đốc hãng tin Giáo hội Á Châu nhấn mạnh đến vấn đề: “Phong chức các giám mục và tính hợp pháp của họ”. Đảng cộng sản Trung Quốc muốn họ có quyền trong việc phong giám mục. Họ tổ chức Giáo hội “độc lập” của họ để chống với Giáo hội được Rôma chấp nhận theo chiến thuật muôn đời: “Chia để trị”. “Không có  trấn áp trực diện trong việc giữ đạo”, ông Anouilh ghi nhận. Trên thực tế, nhà thờ rất đông và “chính quyền còn tài trợ cả những nơi thờ phượng!” Làm như thế, họ bảo đảm sự trung thành của hàng giáo sĩ. Một linh mục mà nhà thờ được xây bằng tiền của quốc gia, đầu hôm sớm mai có thể trở thành kẻ thù cần phải hạ và có thể còn bị đi tù! Đảng cho thấy họ toàn quyền sử dụng cũ carốt và cây gậy.

Sợ các tôn giáo

“Có rất nhiều chuyện để nói về các nhà lãnh đạo đảng cộng sản, nhưng chắc chắn một chuyện, họ không phải là những người ngu”, ông Régis Anouilh mô tả một chiến thuật vi tế, thường dựa trên hiểm họa lật đổ chế độ để đưa ra lý do. “Cho đến khi nào linh mục ở yên trong giáo xứ mình thì không sao, nhưng một khi tiếng nói của họ có tiếng vang thì bắt đầu có chuyện!” Đảng cộng sản hiểu rõ Lịch sử Trung Quốc, họ nhớ rõ, những thay đổi lớn trong Hán triều là do các cộng đồng thiểu số tôn giáo. Đó là lý do mà họ trừng phạt nặng phong trào Pháp Luân Công. Mới đầu phong trào này được chấp nhận, nhưng khi được nhiều người Trung Quốc tham dự và tổ chức các buổi hành động vì hòa bình để chỉ trích nhà nước cộng sản, thì đảng cộng sản không chấp nhận.

Vatican có bị lừa không?

Nhắc lại cuộc gặp gỡ của phái đoàn Vatican và Trung Quốc vào tháng 10-2015, Đức Hồng y cho rằng Rôma không nên có một thỏa hiệp với bất cứ giá nào với Bắc Kinh, vì một thỏa hiệp như thế sẽ phương hại đến bản chất của mối dây liên hệ mà Giáo hội Trung Quốc phải duy trì với Rôma, thỏa hiệp này phải đi theo các bảo đảm chính thức về sự tự do điều hành và tổ chức của Giáo hội Trung Quốc, hãng tin Giáo hội Á Châu cho biết như trên. “Trong sáu tháng vừa qua, một vài sự kiện có vẻ như tích cực, nhưng cuối cùng thì không có gì đáng mừng”, Đức Hồng y khẳng định, ngài lấy làm tiếc là việc giải quyết các tranh chấp – như vụ bắt giữ giám mục Su Zhemin thuộc địa phận Bảo Định và vụ quản thúc tại gia giám mục Mã Đạt Khâm (Ma Daquin), địa phận Thượng Hải – đã không có một điều đình nào trước. Một cách nền tảng hơn, Đức Hồng y lo lắng nếu Vatican không để ý đến Giáo hội chui, ngài sợ một thỏa hiệp sẽ bị niêm bằng mọi giá, do ảo tưởng của Rôma (như tiến trình phong các giám mục theo đề nghị của chính quyền Trung Quốc) và trên chiến thắng của Trung Quốc trong tương quan quyền lực – “Bắc Kinh đòi hỏi Tòa Thánh phải chấp nhận tất cả các giám mục kể cả các giám mục bất hợp pháp và các giám mục đã bị dứt phép thông công”, Đức Hồng y giải thích, ngài trích các tin tức của hãng tin Giáo hội Á Châu.

Đức Hồng y sợ giáo dân buộc phải chấp nhận các giám mục quốc doanh, các giám mục này hiện nay bị Giáo hội dứt phép thông công. Ngài tự hỏi: “Sau khi sát hại các Hài Nhi, liệu các nhà ngoại giao của chúng ta có xin Thánh Giuse khiêm nhượng quỳ gối trước vua Hêrôđê không?”. Một cảnh báo nghiêm khắc, ông Régis Anouilh uyển chuyển nhắc lại: “Giáo hoàng Phanxicô là tu sĩ Dòng Tên! Ngài đặt tầm quan trọng đặc biệt vào Trung Quốc. Nếu từ chối mọi tiếp xúc với nhà cầm quyền Trung Quốc thì sẽ tạo ra sự cô lập của người công giáo ở xứ sở này”.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm chuyển dịch