Giáo hoàng Phanxicô đã đặt chân đến Trung Quốc mà không cần qua bất kỳ cửa biên giới nào. Chẳng có ai thu thuế nhập cảnh ngài trên đường cao tốc số dẫn đến quốc gia của Đế chế Mãn Thanh cũ này. Những lời giảng, bài học giáo lý, và diễn văn của ngài vẫn tiếp tục tuôn tràn không hạn chế trong các giáo phận, giáo xứ, và gia đình ở Trung Quốc, đem lại sư an ủi tinh thần cho hàng triệu người Công giáo đã được rửa tội, và cho nhiều người khác nữa.
Kể từ khi Jorge Mario Bergoglio trở thành Giám mục Roma, con số các trang mạng đăng tải những lời và thông điệp của ngài với dân Chúa, mỗi ngày một tăng mạnh liên tục không ngừng. Hiện tượng này là một biểu hiện của những quan tâm và kỳ vọng mà các huấn từ hàng ngày của giáo hoàng đã thổi vào trong cộng đồng người Trung Quốc. Khởi đầu bằng những bài tóm tắt quý giá từ các bài giảng trong thánh lễ ban sáng tại Nhà trọ thánh Martha, được đăng trên Vatican Radio.
Giờ đây, một vài trang mạng đã có đầy dẫy đủ bài về ngài. Ví dụ như, khi vào trang www.chinacath.org và chọn mục ‘Tòa Thánh’, người ta có thể đọc các bài diễn văn, bài nói chuyện giờ kinh Truyền tin và giờ tiếp kiến chung, cũng như các tin tức về hoạt động của giáo hoàng. Tin nổi bật mới nhất chính là phản ứng của phía Trung Quốc và cuộc trao đổi giữa Chủ tịch nước Trung Quốc và giáo hoàng, mà chính ngài vừa mới cho biết trong cuộc phỏng vấn với tờ báo Ý, Corriere della Sera. Trang mạng này có một mục với các đường dẫn đến khoảng chục trang mạng giáo phận và các blog Công giáo tiếng Trung, và nhiều trong số đó cũng đăng tải lại các bài giảng và diễn văn của giáo hoàng.
Một trang khác www.chinacatholic.org cũng là một kho lưu trữ lớn các bài diễn văn của giáo hoàng Phanxicô. Mới đây, trang này có đăng tải lại những lời ái mộ mà tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama dành tặng giáo hoàng Phanxicô sau cuộc hội kiến của hai người tại Vatican. Để kỷ niệm năm đầu triều giáo hoàng Phanxicô, trang chinacatholic.org đăng tải những tấm ảnh và bài của những nhà bình luận quốc tế lẫn Trung Quốc về huấn từ của Giáo hoàng.
Một trang mạng giáo phận Trung Quốc, www.catholicsh.org, đại diện cho giáo phận Thượng Hải, nơi giám mục Thaddeus Ma Daqin vẫn bị cấm thực hiện tác vụ giám mục của mình, ngay cả sau khi các giám mục quá bát tuần là Aloysius Jin Luxian và Giuseppe Fan Zhongliang đã qua đời. Trang mạng này cũng có môt mục dành riêng cho các bài giảng và diễn văn từ tháng 12 năm 2013, của Người kế vị hiện thời của thánh Phêrô. Những trang mạng khác như www.lnjq.org cập nhật chậm hơn và ít hoàn thiện hơn, nhưng vẫn đăng tải các bài diễn văn của giáo hoàng. Trang www.tzjtsjq.org đăng tải toàn bộ các bài diễn văn của giáo hoàng nhưng lại đặt trong một mục rất khó để tìm nếu người dùng không quen với các bố trí của trang mạng.
Điều gây ngạc nhiên thật sự chính là tính tự phát của hiện tượng này, khi dường như nó không thuộc về bất kỳ chiến lược được lập định trước nào cả. Thật sự nếu ai đó vào trang mạng phiên bản tiếng Trung của Tòa Thánh, www.vatican.va, đều sẽ chỉ thấy một số văn kiện và tuyên bố quan trọng của các giáo hoàng Benedicto XVI, Gioan Phaolô, và Pius XII, chứ không có văn kiện nào liên quan đến giáo hoàng đương vị cả. Thậm chí cũng không có thông điệp Evangelii Gaudium, văn kiện nòng cốt của triều giáo hoàng Phanxicô trên phiên bản tiếng Trung này.
Và thế là, như luôn luôn xảy ra khi có những động lực giáo hội thực sự, sự nảy nở các trang mạng tiếng Trung đăng tải các giáo huấn của giáo hoàng Phanxicô là một hành động noi gương và truyền động. Khi bổn phận lên tiếng, các đứa con của đức tin hành động theo sáng kiến của chính họ, theo sensus fidei, cảm thức đức tin của họ. Do đó những khởi đầu từ sáng kiến này nảy nở từ phía dưới lên, giống như trường hợp trang www.ascoltiamopapafrancesco.net vậy. Đây là trang của một nhóm tình nguyện đăng tải các bản rút gọn hơn các bài diễn văn gốc của giáo hoàng bằng tiếng Ý, cũng như phiên bản tiếng Trung của các bài giảng buổi đọc kinh Truyền tin, buổi huấn từ ngày thứ tư, và các bài giảng tại Nhà trọ thánh Martha, của giáo hoàng Phanxicô. Rồi còn có những bản tóm tắt rất tốt về các bài diễn văn dài hơn và mạnh mẽ hơn của giáo hoàng. Và cuối cùng là các bài nói chuyện của giáo hoàng với những người tham dự khóa học thường niên của Tòa xá giải Tông đồ. Trong bài nói chuyện này, Giám mục thành Roma gợi ý về cách linh mục giải tội phải làm cho người đến xưng tội.
Biên tập viên của trang mạng tiếng Trung này đã thêm một lời bình đơn giản mà khôn khéo cho lời giới thiệu bài nói của giáo hoàng: ‘Giáo hoàng Phanxicô nói một cách rõ ràng và thẳng thắn, ngài nói với quả tim của mỗi một và tất cả mọi người chúng ta. Những lời của ngài không cần những chú giải hay luận thuyết, mà chỉ cần được truyền đi và được suy gẫm mà thôi.’ Các trang mạng tiếng Trung đăng tải các thông điệp của giáo hoàng, cũng được thực hiện rất sine glossa, không chút màu mè hay bình phẩm, nhờ đó người đọc có được lợi ích là được đọc những lời và những công kích của giáo hoàng mà không bị ảnh hưởng bởi phiếm bàn độc hại và những lời bình lầm lạc đôi khi lại khiến họ thấy khó hiểu hơn. Các trang mạng tiếng Trung cũng không phải vật lộn với hình tượng Giáo hoàng Siêu nhân như kiểu của những cây đại thụ báo chí ở phương Tây. Các huấn từ của giáo hoàng Phanxicô, vốn luôn luôn nhắm vào những khía cạnh căn thiết của giáo lý và cảm thức Kitô giáo, luôn nói đến Chúa Giêsu và Tin mừng, đến đặc tính bí tích của giáo hội, đến tội lỗi và ân sủng, đến tha thứ và hành động thương xót, đến các thừa tác viên của giáo hội là những người sống để phục vụ dân Chúa chứ không phải thể hiện quyền hành trên họ. Và các huấn từ này đã tìm được những thính giả hoàn hảo nơi đàn chiên Công giáo nhỏ bé ở Trung Quốc và nơi những trải nghiệm mạnh mẽ về tử đạo và hi vọng của họ. Đây cũng chính là cách mà các bài diễn văn về những vấn đề gai góc đến được Trung Quốc qua mạng internet. Những vấn đề như vai trò và ủy lệnh của giám mục đã được giáo hoàng Phanxicô nói đến tại Đại hồi đồng của Hội đồng Giám mục.
Con số các trang mạng, một phần của hiện tượng này, chẳng là gì so với khối vĩ đại của cộng đồng mạng Trung quốc. Nhưng cho đến bây giờ, các thông điệp của giáo hoàng đã đến được với những người muốn đọc, và đến hàng ngày, ngay cả tại Trung Quốc. Những lời ngài tuyên bố hàng ngày, vốn luôn luôn được nâng đỡ bởi sức mạnh bất bạo động và giải bạo động của Tin mừng, sẽ có thể giúp chữa lành những vết thương cũ và những rạn vỡ và bệnh hoạn mới nảy sinh (bao gồm cả thói mê danh vọng ngược đời vốn đã được chứng minh là đang tồn tại trong những linh mục và giám mục trẻ tuổi) Những lời của Giáo hoàng Phanxicô có thể tạo nên những tác động không ngờ cho Giáo hội và cho cả Trung Quốc.
Vatican Insider | Gianni Valente
J.B. Thái Hòa chuyển dịch
