Ngày 06 tháng Giêng là kỷ niệm đúng 400 năm thành lập Bộ Truyền giáo, do quyết định của Đức Giáo hoàng Gregorio XVI hồi năm 1622, lúc đó gọi là “Thánh Bộ truyền bá đức tin”, với mục đích cổ võ sự tái hiệp nhất các tín hữu Kitô và phổ biến đức tin nơi dân ngoại.
Bộ lúc đó gồm mười ba thành viên, hai giám chức và một vị tổng thư ký là Francesco Ingoli, nhóm phiên họp đầu tiên ngày 14 tháng Giêng cùng năm, tại nhà của vị Tổng trưởng đầu tiên là Đức Hồng y Antonio Sauli.
Một trong số những quyết định đầu tiên là viết một thư gửi các vị Sứ thần Tòa Thánh để thông báo tin về Thánh Bộ mới, và yêu cầu các vị gửi các phúc trình về tình hình tôn giáo tại vùng trách nhiệm, đồng thời đề nghị các phương thế thích hợp để truyền bá đức tin.
Ba vị hồng y được ủy nhiệm công tác chuẩn bị Tông sắc chính thức thành lập Bộ. Ngày 22 tháng Sáu năm 1622, Đức Giáo hoàng Gregorio XII công bố Tông sắc “Bí nhiệm khôn lường của Chúa Quan Phòng” (Inscrutabili divivae Providentiae arcano”, trong đó có khẳng định rằng nhiệm vụ của chúng ta là dùng tất cả khả năng, những nỗ lực của chúng ta, để dẫn đưa các linh hồn về với Chúa Kitô.
Vì thế, nhiệm vụ của Bộ mới là phụ trách hoạt động truyền giáo của Giáo hội tại cựu và tân thế giới, với những mục tiêu chủ yếu là tinh thần, bãi bỏ tập tục truyền giáo cho đến bấy giờ, dưới sự bảo hộ thực dân của các cường quốc Âu châu và vượt lên trên xu hướng riêng biệt trong các hoạt động truyền giáo của các dòng tu.
Đức Giáo hoàng cũng ủy cho Bộ Truyền giáo quyền quyết định cần thiết để đảm bảo sự mau lẹ và hữu hiệu trong các nỗ lực truyền giáo. Đức Giáo hoàng Urbano VIII thành lập ủy ban Truyền giáo để huấn luyện hàng giáo sĩ triều ra đi truyền giáo và nhà in đa ngữ để ấn hành các văn kiện và tài liệu bằng các thứ tiếng khác nhau.
Hiện nay, trên thế giới có 1.117 giáo phận chính tòa, giáo phận đại diện Tông tòa, Phủ doãn tông tòa thuộc thẩm quyền của Bộ Truyền giáo, trong đó có 517 tại Phi châu, 483 tại Á châu, trong đó có 27 giáo phận tại Việt Nam, 71 tại Mỹ châu và 46 tại Úc châu.
(Fides 3-1-2022)
G. Trần Đức Anh, O.P.
