MÔI SINH – LÒNG THƯƠNG XÓT VÀ TÂN PHÚC ÂM HÓA XÃ HỘI:
VẤN ĐỀ Ô NHIỄM MÔI SINH
Anh chị em thân mến,
Chúng tôi, các giám mục của anh chị em, xin gửi lời chào “bình an và tình yêu của Chúa Kitô ở cùng anh chị em”.
Như anh chị em đã biết, cuối tháng Năm vừa qua, giáo phận tổ chức hai cuộc thường huấn cho linh mục đoàn, để học hỏi về thông điệp “Chăm Sóc Ngôi Nhà Chung – Laudato Si’” của ĐGH Phanxicô. Trong phần thảo luận, các linh mục đề nghị, vấn đề chăm sóc ngôi nhà chung cần được nhấn mạnh cho cả cộng đồng dân Chúa ý thức, cụ thể là trong chương trình huấn giáo. Vừa để đáp lại đề nghị này, vừa theo lời kêu gọi của ĐGH trong số 13 và 14 của thông điệp, giáo phận Long Xuyên cần kết hợp với nhau khẩn thiết bào vệ ngôi nhà chung, và ước mong được đối thoại với những tâm hồn thiện chí để cùng cộng tác bảo vệ Ngôi Nhà Chung. Vì thế, xin đưa ra một vài gợi ý:
1- Giáo phận sẽ nhấn mạnh đến việc huấn luyện về bổn phận chăm sóc ngôi nhà chungtrong toàn giáo phận. Cụ thể là trong thư mục vụ hàng tháng. Đối với các giám mục, chúng tôi xin kết hợp việc huấn luyện về trách nhiệm lương tâm và luân lý của bổn phận chăm sóc ngôi nhà chung, với chủ để mục vụ 2016 của HĐGM Việt Nam về Tân Phúc Âm Hóa Xã Hội, trong bầu khí của năm Thánh Lòng Thương Xót. Vì, quả thực, thiên nhiên phải được coi như quà tặng của Lòng Thương Xót Thiên Chúa dành cho nhân loại và là quà tặng chúng ta dành cho nhau và để lại cho con cái của chúng ta. Chăm sóc ngôi nhà chungvới theo giáo huấn xã hội của giáo hội cũng là cách người Kitô hữu đang phúc âm hóa xã hội, nhất là khichúng ta cộng tác vói con người thời đại, nhất là giới hữu trách, để cùng chăm sóc ngôi nhà chung.
2- Từ gợi ý trong các thư mục vụ hàng tháng, xin đề nghị
với các cộng đoàn tín hữu, là giáo xứ giáo họ, là các đoàn thể, các gia đình, hãy cùng nhau đưa ra những sáng kiến để chăm sóc ngôi nhà chung. Xin đặc biệt đề nghị với các cha đang phụ trách các cộng đoàn, sẽ cùng với hội đồng mục vụ giáo xứ, các ban điều hành của các đoàn thể, cùng nhau thảo luận và đưa ra chương trình hành động chăm sóc ngôi nhà chung và cổ vũ cho mọi người trong cộng đoàn cùng thực hiện. Những hoạt động này phải được coi là các sinh hoạt đạo đức môi sinh. Chương trình này có thể mở rộng hơn cho các giáo xứ giáo họ chung quanh, trong cùng một địa phương, để cùng trao đổi và thực hiện chung.
3- Cũng từ những gợi ý trong thư mục vụ hàng tháng, rất ước mong, các cộng đoàn mời những tâm hồn thành tâm thiện chí, cá nhân cũng như tập thể, cụ thể chính quyền địa phương, các tôn giáo bạn, cùng nhau đối thoại để tìm ra những giải pháp khả thi để chăm sóc ngôi nhà chung tại địa phương mình.
Để bắt đầu thực hiện chương trình trên, xin gửi đến anh chị em thư mục vụ tháng Bảy với chủ chủ đềMôi Sinh – Lòng Thương Xót và Tân Phúc Âm Hóa Xã Hội: Vấn Đề Ô Nhiễm Môi Sinh.
Anh chị em thân mến,
Trong thông điệp “Chăm Sóc Ngôi Nhà Chung – Laudato Si’”, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã khởi đầu bằng Bài Ca Vạn Vật của thánh Phanxicô. Theo đó, thánh nhân đã nhắc cho chúng ta nhớ, ngôi nhà chung của chúng ta phải được xem như người chị, mà chúng ta cùng là thụ tạo của Đấng Tạo Thành, cùng được chia sẻ cuộc sống; ngôi nhà chung này còn như người mẹ ôm lấy chúng ta và nuôi sống chúng ta bằng dòng sữa là thực phẩm và nước uống. Nhưng người chị này, người mẹ này, đang kêu gào vì sự hủy hoại do chúng ta, vì việc sử dụng vô trách nhiệm và bóc lột (số 1 và 2).
Tại Ngôi Nhà Chung của vùng đồng bằng sông Cửu Long, chúng ta đang chứng kiến một thực trạng là,vấn để ô nhiễm môi sinh đến mức báo động. Quả thật, rác thải là một trong nhiều nguyên nhân chính gây ra sự ô nhiễm này. Rác thải có thể là do phân bón từ các chuồng trại chăn nuôi, cũng như do các hóa chất nông nghiệp độc hại tiêu diệt côn trùng, diệt nấm, diệt cỏ, được sử dụng trong nhà, trong làng mạc hay trong đồng áng. Rác thải cũng có thể là do từ sinh hoạt cá nhân, gia đình và cộng đồng, từ chợ búa và bệnh viện, từ các nhà máy và xí nghiệp. Rác thải còn có thể là là những bụi khói do những chất liệu bị đốt cháy, do các phương tiện giao thông hay do khí thải công nghiệp. Hậu quả tại hại là chậm phát triển, là bệnh tật, là chết chóc, đặc biệt là cho các hài nhi, cho các cụ già, và cho cả các thai nhi còn trong lòng mẹ.
Trong số 8 của thông điệp, Đức Thánh Cha trích dẫn lập trường của Đức Thượng phụ Bartolomeo kêu gọi sự sám hối:“Con người đã tàn phá sáng tạo của Thiên Chúa với nhiều phương cách sinh học; con người đã phá hoại sự toàn vẹn của trái đât, gây nên sự biến đổi khí hậu; con người đem đến những tai họa cho kẻ khác, gây bệnh hoạn vì làm dơ bẩn nguồn nước, đất đai và không khí bằng những chất độc hại – “đó là tôi lỗi”. Vì “một tôi lỗi chống lại tự nhiên, cũng là tội lỗi chống lại chính chúng ta và là một tội lỗi chống lại Thiên Chúa”. Đức Thượng Phụ cũng kêu gọi các Kitô hữu, biết đón nhận “vũ trụ như một bí tích của cộng đoàn, như một phương tiện chia sẻ với Thiên Chúa và tha nhân trong chiều kích vũ trụ.”
Vì thế, trong tháng Bảy, giáo phận chúng ta tập trung vào vấn đề ô nhiễm môi sinh với những đề nghị sau đây:
1. Để gây ý thức về tương quan giữa ta với Thiên Chúa và với thiên nhiên, ý thức rằng ta có thể hợp với thiên nhiên cùng ca tụng Chúa, nên xin đề nghị các cộng đoàn phổ biến đọc thánh ca Daniel “Muôn Tạo Vật Ca Tụng Chúa” (Dn 3,57-88.56). Ước mong, thánh ca này sẽ được đọc trước khi hát ca nhập lễ của các thánh lễ Chúa Nhật và các thánh lễ có sự hiện diện của Đức Giám Mục, từ nay đến cuối năm Phụng vụ 2016.
2. Xin các cha gây ý thức về tội và phúc cho cộng đoàn về xử lý rác thải. Tùy theo cách xử lý rác thải mà con người đang phụng sự Thiên Chúa Tạo Thành (là có phúc), hay là sự xúc phạm đến quyền năng và tình yêu của Ngài trong công trình sáng tạo và quan phòng (là có tội). Và tùy theo cách xử lý rác thải mà ta đang tôn trọng và phục vụ tha nhân (là có phúc), hay ta đang cướp đi quyền Chúa ban cho con người, là được hưởng sự tốt lành của khí hậu,nhất là đối với các thai nhi và các hài nhi còn non nớt trong hô hấp (là có tội). Để góp phần vào việc giáo dục lương tâm, các cha nên hướng dẫn cộng đoàn biết cách xử lý rác đúng cách theo những cách thức chúng ta đã được hướng dẫn trong khóa thường huấn vừa qua.
3. Xin các cha đang phục vụ các cộng đoàn, cùng với các đoàn thể, và rất ước mong mời các tôn giáo bạn và chính quyền địa phương cùng tham gia cuộc đối thoại, để đưa ra giải pháp xử lý rác thải ảnh hưởng tới môi sinh công cộng tại địa phương. Vì, thật ra, đây còn là vấn đề của xã hội, là bổn phận và trách nhiệm của chính quyền, cũng như của toàn xã hội.
4. Giải pháp xử lý rác thải của cộng đồng sẽ hữu hiệu hơn nhiều, nếu đây là chương trình không chỉ của một giáo xứ giáo họ, nhưng còn liên kết với các giáo xứ giáo họ chung quanh, ví dụ như các giáo xứ trong cùng một kênh của vùng Cái Sắn, hay các giáo xứ trong cùng một ấp, cùng một xã, hay các giáo xứ giáo họ trong cùng một giáo hạt. Ước mong các cha hạt trưởng trao đổi với các cha trong giáo hạt để cùng thực hiện với sự cộng tác của chính quyền và của các tôn giáo bạn trong địa phương.
5. Cụ thể hơn, chúng ta quyết tâm là trong khuôn viên nhà thờ sẽ có các thùng rác và có các phòng vệ sinh công cộng.
6. Cách đặc biệt, xin quan tâm giáo dục các thiếu nhi trong các lớp giáo lý, trong các giờ sinh hoạt Thiếu Nhi Thánh Thể, trong các gia đình, về việc xử lý rác thải. Cụ thể như biết đi vệ sinh đúng chỗ, biết giữ gìn phòng vệ sinh sạch sẽ sau khi sử dụng, không xả rác vô trách nhiệm nhưng biết lượm rác bỏ vào thùng rác, biết quét dọn sân nhà, lớp giáo lý, sân nhà thờ, biết thu gom rác và tiêu hủy rác đúng cách; các em lễ sinh biết gìn giữ phòng thánh và các đồ lễ cho sạch sẽ, trật tự, ngăn nắp… Ước mong, Ban mục vụ thiếu nhi Thánh Thể, các cha tuyên úy, các huynh trưởng của liên đoàn TNTT giáo phận tổ chức những cuộc hội họp và trao đổi, đề ra chương trình giáo dục lương tâm và luân lý cho các thiếu nhi trong gíao phận về cách xử lý rác.
Thư mục vụ đã dài, nhưng thiết nghĩ, là cần thiết và là những gợi ý thiết thực. Ước mong đây là thiện chí của giáo phận muốn hiệp thông với Đức Thánh Cha, với giáo hội toàn cầu, và với toàn thể cộng đồng nhân loại, trong nỗ lực chăm sóc ngôi nhà chung. Chúng ta đặt chương trình “chăm sóc ngôi nhà chung” trong giáo phận dưới sự bảo trợ của thánh Phanxico Assisi. Ý thức rằng, ngôi nhà chung là người chị, người mẹ của ta, do lòng thương xót của Chúa, mà mọi người không trừ ai, được trao tăng, để hoan hưởng và để chăm sóc, như những thành viên trong một gia đình. Trong niềm tin và hy vọng Kitô giáo, ta ý cũng ý thức rằng, mọi người trong toàn xã hội, đang được mời gọi, cộng tác với nhau và với Đấng Tạo Thành, chăm sóc ngôi nhà chung để trở thành “trời mới đất mới nơi công lý ngự trị”cho ta, cho con cháu ta, và cho mọi người. Các giám mục chúng tôi xin Chúa chúc lành cho tất cả chúng ta.
+ Giuse Trần Văn Toản
+ Giuse Trần Xuân Tiếu
